Η ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΟΙΞΗ
Ο Απρίλης τελειώνει και μας προετοιμάζει για τον ερχομό του Μάη και μαζί του για τον ερχομό της Άνοιξης. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ιστορικά ο Μάης αποτελεί την καρδιά της Άνοιξης, καθώς η 1η μέρα του Μαΐου τοποθετείται ακριβώς ανάμεσα στην εαρινή ισημερία και το θερινό ηλιοστάσιο για τις πλείστες χώρες του βορείου ημισφαιρίου. Γι’ αυτό οι εορτασμοί της από την αρχαιότητα συνδέονται θρησκευτικά με την απαρχή και το άνθισμα, ενώ με την πάροδο των χρόνων διάφορα ιστορικά γεγονότα προσέδωσαν και μια διαφορετική ιστορικότητα στη μέρα.
Ειδικότερα, κατά την αρχαιότητα, στον ελλαδικό χώρο συνηθιζόταν την πρωτομαγιά να τελούνται τα Ανθεστήρια, μια εορτή αφιερωμένη στην θεά Δήμητρα και την κόρη της την Περσεφόνη. Κατά τη διάρκεια της τελετής, νεαρές κοπέλες στόλιζαν τα μαλλιά τους με στεφάνια με φρέσκα λουλούδια, έθιμο που φαίνεται να παραμένει στη σημερινή εποχή, οπότε είθισται να στολίζουμε το σπίτι μας με στεφάνι. Στην υπόλοιπη προ-Χριστιανική Ευρώπη εορτασμοί με παρόμοια σημασιολογία εμφανίζονται, όπως το κέλτικο Bealtaine ή Beltene ή η Βαλπουργιανή ή Βαλπούργεια νύχτα, σε λαούς του Βορρά, μερικοί από τους οποίους εορτάζονται μέχρι και σήμερα. Η έλευση του Χριστιανισμού περιόρισε ή απαγόρευσε τέτοιες εκδηλώσεις, με αποτέλεσμα οι περισσότερες να χάσουν τον θρησκευτικό τους χαρακτήρα, αλλά να παραμείνουν κάποιες συμβολικές πτυχές τους, όπως το Γαϊτανάκι.
Παράλληλα, η Πρωτομαγιά είναι συνυφασμένη με τους κοινωνικούς αγώνες και γι’ αυτό αποκαλείται μέρα των εργατών και είναι επίσημη αργία για την πλειοψηφία του κόσμου. Η θεμελίωση της εργατικής Πρωτομαγιάς συνδέεται με τις απεργίες των εργατών του Καναδά το 1872 και κυρίως των εργατών του Σικάγο το 1886. Ο Μάης του 1886 αποτελεί σημείο αναφοράς, διότι οι διεκδικήσεις των εργατών στο μεγαλύτερο βιομηχανικό κέντρο των ΗΠΑ, ήταν η θεσμοθέτηση της οχτάωρης εργασίας και η βελτίωση των συνθηκών εργασίας, στοιχείων θεμελιακών για την διαμόρφωση των εργατικών και εργασιακών δικαιωμάτων του σήμερα. Οι αιματηρές συγκρούσεις του Σικάγο επηρέασαν και τα ελληνικά δεδομένα με κύριους πρωταγωνιστές του καπνεργάτες της Δράμας το 1888, οι οποίοι αιτούνταν τη μείωση του ωραρίου από 12-13 ώρες σε 10. Σημαντικότερη, όμως στιγμή αποτέλεσαν τα γεγονότα του 1936 στη Θεσσαλονίκη, όπου ήδη από τον Φλεβάρη, λόγω τις αυξημένης ανεργίας και της ακραίας μείωσης των ημερομισθίων ξεκίνησαν απεργίες και κινητοποιήσεις που κορυφώθηκαν με σφοδρές επιθέσεις της αστυνομίας και πολλούς τραυματίες και αρκετούς νεκρούς.
Η ίδια η περιοχή μας, η Νέα Φιλαδέλφεια , έχει αποτελέσει πηγή πράσινου και άνοιξης, καθώς το Άλσος συντροφεύει την ζωή των κατοίκων, ήδη από την δημιουργία της συνοικίας. Οι δημότες γνωρίζουν την σημασία της άνοιξης και των λουλουδιών και συνηθίζουν να γιορτάζουν την Πρωτομαγιά. Έτσι, έχει καθιερωθεί το εμπορικό πανηγύρι της Πρωτομαγιάς, μια ευκαιρία για αγορές λουλουδιών και άλλων εμπορευμάτων, δραστηριότητες, φαγητό, συναυλίες και βόλτα. Στο πανηγύρι συρρέει κόσμος από όλη την πρωτεύουσα για να γιορτάσει τον ερχομό του Μάη.
Συνοψίζοντας, η Πρωτομαγιά συμβολίζει το πέρασμα του χειμώνα στην άνοιξη, την άνθιση και την απαρχή κάτι καινούριου. Όπως είπε και ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος το 1987, που εμπνεύστηκε από τα γεγονότα του ΄36 και έγραψε τον «Επιτάφιο», «Συνήθως η άνοιξη, η άνθιση, επακολουθεί ένα χειμώνα, ένα φθινόπωρο. Κι έτσι πάντοτε, σε όλη την ιστορική διαδρομή, συχνά έχουμε πτώσεις, παρακμές, αλλά αυτές προετοιμάζουν μια καινούργια ακμή, μια καινούργια άνθιση. Μέσα από το ίδιο το ποίημα θα το δούμε αυτό καλύτερα. Γιατί πάντα ένα ποίημα λέει πολύ περισσότερα απ’ όσα μπορούμε να πούμε εμείς για το ποίημα». Αυτές οι μέρες, λοιπόν, είναι μια ευκαιρία να στολίσουμε το σπίτι μας με λουλούδια και στεφάνια και να ευχηθούμε Καλότυχη Όμορφη Άνοιξη σε όλους μας!
