ΣΤΕΦΑΝΙ & ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ

Το στεφάνι εμφανίζεται στη ζωή μας σε πολλές περιστάσεις και εθιμοτυπικά φέρει πολλούς συμβολισμούς. Πρόκειται για ένα κυκλικό αντικείμενο που κατασκευάζεται είτε από φυσικά υλικά, όπως κλαδιά ή στάχυα, είτε από πιο στέρεα στοιχεία, όπως το μέταλλο και συνήθως διακοσμείται ανάλογα με τις περιστάσεις με διάφορα στοιχεία, όπως τα άνθη ή τα μεταλλικά κοσμήματα. Επιπλέον, λειτουργεί σαν σύμβολο τιμής, αναγνώρισης, σύζευξης, αλλά και γονιμότητας και συσχετίζεται τόσο με τον ετήσιο κύκλο, όσο και με τον κύκλο της ζωής.
Από την αρχαιότητα έως σήμερα, το στεφάνι εμφανίζεται σε διάφορες πρακτικές και εορτασμούς. Κατά την διάρκεια των ολυμπιακών αγώνων στην αρχαία Ελλάδα, οι νικητές στεφανώνονταν με κλαδιά ελιάς σαν ένδειξη σεβασμού και αναγνώρισης της νίκης στα αθλήματα. Αυτό αποτελούσε σύμβολο μετάβασης από την απλή θνησιμότητα στην αθανασία μέσω της μνήμης. Αντίστοιχη, μετάβαση και τιμή δινόταν στους νεκρούς, γεγονός που μεταφέρεται στις μέρες μας και είθισται να τιμούμε τους νεκρούς με δάφνινα στεφάνια ή στεφάνια με άνθη. Πρακτική που συναντάται, επίσης, και στην απόδοση τιμής σε ιστορικές συνθήκες και εθνικές επετείους, οπότε κατατίθενται δάφνινα στεφάνια, σαν αναγνώριση των αγώνων και των θυσιών ηρωικών φιγούρων του παρελθόντος.
Από την άλλη, το στεφάνι χρησιμοποιείται για να αναδείξει και τις μεταβάσεις των εποχών και του χρόνου, του χειμώνα και της άνοιξης, του θανάτου και της ζωής. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί το Χριστουγεννιάτικο στεφάνι, που ο πρόδρομος του προέρχεται από τη Βόρεια Ευρώπη και συνήθως αποτελείτο από φύλλα και κλαδιά σε συνδυασμό με κεριά, στοιχεία που συμβόλιζαν την ελπίδα για τον ερχομό της άνοιξης και την έκκληση στο θεό Ήλιο να συνεχίζει να φωτίζει τις μέρες. Η πρόσμιξη με τον Χριστιανισμό αργότερα επέτρεψε την αφομοίωση και τον επαναπροσδιορισμό του εθίμου. Παράλληλα, ο εορτασμός της φύσης και της άνοιξης ανατρέχει σε διονυσιακά έθιμα άμεσα συνδεδεμένα με το πλέξιμο και τον ανθοστολισμό των στεφανιών, εύπλαστες κλιματόβεργες με πρασινάδες και λουλούδια, για παράδειγμα, σαν σύμβολο αναγέννησης και γονιμότητας. Αυτές οι πρακτικές έχοντας περάσει μέσα στο φίλτρο του χρόνου συνοψίζονται στον εορτασμό του Μάη με το πρωτομαγιάτικο στεφάνι, όπως και με την γιορτή της Μητέρας.
Τέλος, το στεφάνι συναντάται σαν σύμβολο του γάμου, της σύζευξης, τόσο των μελών του ζευγαριού μεταξύ τους, όσο και με τους κουμπάρους. Συμβολίζει την ένωση δυο μονάδων σε ένα αδιαίρετο ζεύγος, με τις ευχές για γονιμότητα και ευημερία. Αντίστοιχα, ο κουμπάρος και η κουμπάρα που «δένουν» το ζευγάρι και δίνουν τις βέρες, αποτελούν και θα αποτελούν αρωγούς στο ζευγάρι στην κοινή ζωής τους.
Το στεφάνι, λοιπόν, έχει αποτελέσει και αποτελεί ακόμη ένα σύμβολο με πολλές ερμηνείες και συνάδει με έθιμα που διατρέχουν την ζωή μας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Αν μη τι άλλο, φαίνεται να «δένει» διαφορετικούς πολιτισμούς, όσο και τον ίδιο τον κύκλο της ζωής.